Ý nghĩa ngày Phật nhập Niết bàn

Kể từ khi Đức Phật thành đạo, trong suốt 49 năm, Ngài đã đi khắp miền đất nước Ấn Độ rộng lớn hoằng pháp giáo hóa cho chúng sanh không ngừng nghỉ, nơi nào Đức Phật đi qua là nơi đó có ánh đạo vàng. Bấy giờ ở thành Tỳ Xá Ly, Ma Ba Tuần đến thỉnh Phật nhập Niết bàn. Đức Phật nhận thấy cơ duyên hóa đạo của mình đã hoàn mãn, Ngài có ý muốn rút ngắn tuổi thọ để nhập Niết bàn, do đó Đức Phật hứa khả và hẹn 3 tháng nữa Ngài sẽ vào Niết bàn.

Ngày Rằm tháng Hai năm 544 TCN, tại Ta La Thọ viên, thành Câu Thi Na, Đức Phật Thích Ca đã nhập Niết bàn. “Ngay lúc ấy, mặt đất rung động mạnh. Trời, người, muôn vật đều khủng khiếp kinh hoàng. Chư Thiên Trời Đao Lợi ở giữa hư không rải hoa như tuyết rơi để cúng dường Đức Bổn sư Từ phụ Thích Ca Mâu Ni Phật nhập Niết bàn”.

Hai mươi sáu thế kỷ trôi qua, tuy Đức Phật không còn trên cõi đời này nhưng gương sáng của đời Ngài vẫn còn chiếu sáng rực trước mắt chúng ta, những tư tưởng và tinh thần của Ngài luôn được các thế hệ Phật tử về sau kính ngưỡng và truyền bá khắp nơi. Ngày Rằm tháng 2 âm lịch hàng năm cũng trở thành ngày lễ kỷ niệm Phật nhập Niết bàn. Đây cũng là dịp để tất cả hàng đệ tử cùng ôn lại công đức tu hành của Ngài, cùng nhau tán thán và ôn lại hành trạng, hạnh nguyện tu hành của Đức Phật; cũng là thời điểm để chúng ta tìm hiểu sâu hơn về ý nghĩa ngày Phật nhập Niết bàn.

Thân ngũ uẩn chỉ là vô thường

Hễ có sanh là có diệt. Đó là quy luật vô thường tất yếu của cuộc sống mà ngay cả Kim thân ngũ uẩn của Đức Bổn Sư vẫn phải tuân theo quy luật này, huống chi là cái thân ngũ uẩn đầy bất tịnh của người bình thường. Nếu ai dính mắc vào cái thân ngũ uẩn sẽ bị cái ngã chấp làm đau khổ phiến não. Nếu buông xả chúng thì sẽ an vui tự tại như tinh thần của Tâm kinh đã dạy: “Ngũ uẩn giai không qua hết khổ ách”.

Lòng từ bi của Phật vô cùng bao la rộng lớn

Dù thân mang bệnh nhưng Đức Phật vẫn nhận lời xuất gia cho vị đệ tử cuối cùng là ông Tu Bạt Đà La. Sau đó, Đức Phật nhiều lần hỏi các đệ tử có điều gì cần hỏi nữa không để Ngài giải thích. Điều này cho thấy lòng từ của Phật vô cùng vĩ đại, dù đau đớn bởi thân thể nhưng vẫn luôn lo lắng cho chúng sinh.

Nhìn vào điểm này chúng ta học được ở Đức Phật 2 điều. Một là phải khởi lòng từ bi đến các loài chúng sanh trong mọi hoàn cảnh. Thật vậy, lòng từ là điều không thể thiếu đối với người tu theo Phật. Cũng chính vì lòng từ mà suốt 49 năm hoằng pháp, không một lúc nào Ngài xa rời mục đích tối thượng là hóa độ chúng sanh đang trầm luân trong bể khổ. Hai là phải biết kiểm soát giữa thân và tâm sao cho thân bệnh, thân đau đớn, nhưng tâm vẫn an lạc. Nếu thực hành thiền thì chúng ta sẽ thấy được danh (tâm) và sắc (thân) là 2 phần rõ rệt. Nếu tách rời được danh và sắc thì khi thân bệnh nhưng tâm sẽ không bệnh. Đó là những thông điệp mà Đức Phật muốn gửi gắm cho người đời sau.

Tự hào khi là những người con Phật

Bởi lẽ không có vị Giáo chủ nào lại từ bỏ thân mạng một cách êm dịu và đẹp đẽ như Phật. Ngài vào định Sơ thiền, rồi định Nhị thiền, định Tam thiền, định Tứ thiền, định Không Vô Biên Xứ, định Thức Vô Biên Xứ, định Vô sở Hữu Xứ, định Phi Tưởng Phi Phi Tưởng. Sau đó, bắt đầu ngược lại, tức là từ định Phi Tưởng Phi Phi Tưởng xuống định Tứ thiền, xuống định Sơ thiền. Rồi Ngài lại từ định Sơ thiền lên định Tứ thiền rồi Đức Phật nhập Niết bàn. Như vậy, dù sắp từ bỏ thân mạng nhưng Ngài vẫn tự tại ra vào trong Thiền định. Ngài không bị sanh tử nhấn chìm mà Ngài đang cưỡi trên ngọn sóng sanh tử. Là người con Phật chúng ta phải hiểu điểm này. Tuy không ra vào trong Thiền định như Phật nhưng chúng ta phải cố gắng học Phật ở chỗ tự tại trong sanh tử, đừng để cho sanh tử nhấn chìm.

Tấm gương sáng cho đời

Cho dù chúng ta nhìn Đức Phật ở góc độ nào, Pháp thân hay Kim thân ngũ uẩn, có nhập diệt hay không nhập diệt thì suốt 49 năm hoằng pháp độ sanh không mệt mỏi, Ngài vẫn là tâm gương sáng về lòng từ bi và trí tuệ cho đời. Sự hy sinh cao cả, lòng từ bi rộng lớn, trí tuệ sáng suốt, ý chí dũng mãnh của Ngài không những là gương sáng cho đệ tử Phật mà còn cho tất cả mọi người. Những ai muốn có sự an lạc thật sự ở ngay trong đời này và giải thoát trong đời sau thì phải tu theo giáo pháp của Ngài. Đó là con đường Bát Chánh Đạo, con đường Giới Định Tuệ. Nếu tu giống Phật thì sẽ thành Phật. Có bao giờ chúng ta tự hỏi rằng mình tu giống Phật chưa? Phật từ bỏ tất cả, còn mình đã bỏ được chưa hay là dính mắc quá nhiều thứ trên đời. Phật từ bi vô lượng vô biên còn chúng ta từ bi được mấy phần?… Đó là những câu hỏi mà chúng ta cần đặt ra để soi rọi nơi tự thân mình.

Thực hiện lời Phó chúc

Hãy luôn luôn ghi nhớ những lời dạy sau cùng của Phật: Phải lấy giới luật làm thầy, tự thắp đuốc lên mà đi. Hãy lấy Pháp của Phật làm đuốc, hãy theo Pháp của Phật mà tự giải thoát, đừng tìm sự giải thoát ở một ai khác, đừng tìm sự giải thoát ở một nơi nào khác, ngoài chính mình. Mọi vật ở đời không có gì quý giá, thân thể rồi sẽ tan rã, chỉ có đạo Phật là quý báu, chỉ có chân lý của đạo Phật là bất di, bất dịch. Hãy tinh tấn lên để giải thoát.

Ngày lễ kỷ niệm Đức Phật nhập Niết bàn nhằm tán thán công đức cao vời của Đấng Giác Ngộ. Qua đó khuyến khích những người con Phật hãy học theo gương sáng của Ngài, thực hiện những lời phó chúc của Ngài để tự độ và độ tha. Đức Phật tuy đã nhập diệt cách đây gần 26 thế kỷ, nhưng Giáo pháp và Tăng đoàn của Ngài vẫn còn đó. Nếu ai đi theo con đường của Ngài đã dạy, tinh tấn tu học theo đúng Chánh pháp của Phật thì cũng có thể thấy được Phật.
(Theo HT. Thích Thiện Hoa)

Hướng về Đại lễ Kỷ niệm lần thứ 2565 năm, ngày Đức Phật Thích Ca Mâu Ni thị hiện nhập Niết bàn vô dư. Ngày Rằm tháng Hai năm 544 TCN - Rằm tháng Hai năm 2021 - PL 2565. Kính chúc tất cả chúng ta luôn luôn học theo gương sáng của Đức Phật về lòng từ bi, ung dung tự tại, đem lại nguồn chân an lạc cho muôn loài. Chúc cho những ai đi theo con đường tâm linh luôn tu học đúng chánh Pháp, tinh tấn tu hành để sớm đạt được sở nguyện.

Nam mô Phật Bổn sư Thích Ca Mâu Ni!

Tham khảo:

• Ý nghĩa cúng dường trai tăng
• Những ngày vía trong nhà Phật
• Công đức cúng dường hương thơm
• Ý nghĩa ba ngày vía Bồ Tát Quán Thế Âm
• Ý nghĩa cao cả trong việc xuất gia tìm đạo của Ðức Phật

TRẦM TUỆ: LAN TỎA NIỀM TIN - SẺ CHIA CHÂN THẬT

Thương Hiệu Bán Trầm Hương Đốt Vi Sinh Uy Tín Việt Nam