Ngày Nhà giáo nói về ân Thầy Tổ

Tổ Quy Sơn Linh Hựu có dạy: “Sanh ngã giả phụ mẫu, thành ngã giả sư trưởng”. Ý nghĩa câu này là thân ta có được nhờ ơn cha mẹ và chúng ta có được ngày hôm nay là nhờ ân thầy. Không ai trong chúng ta có thể tự mình không học mà hiểu biết, nên nói ân thầy rất lớn. 

Có hai dạng thầy: Thầy thế gian và thầy xuất thế gian

• Thầy thế gian: Từ lúc ta mới bắt đầu bước những bước đầu tiên chập chững vào đời thì thầy thế gian là người dạy dỗ, truyền trao những kiến thức của mình cho ta với mong muốn duy nhất là sau này ta trở thành người công dân hữu ích cho gia đình, xã hội và nước nhà. Không nề hà khó nhọc vất vả, thức khuya dậy sớm chấm bài và soạn bài, tìm ra những phương pháp dạy học tối ưu nhất để dạy cho ta kiến thức và đạo đức làm người. Tuy không sanh thành dưỡng dục chúng ta, thầy vẫn hết lòng yêu thương, chỉ dẫn cho ta từng điều hay lẽ phải, từng chuẩn mực đạo đức xã hội của thế gian. Cho nên nói ân đức của bậc thầy thế gian rất sâu nặng.
• Thầy xuất thế gian: Cũng vậy từ lúc bước vào chùa cho đến lúc mặc áo cà sa, giới phẩm được đượm nhuần nơi thân đều nhờ ở nơi thầy. Thầy là người chỉ dạy cho ta những phương pháp tu hành cho đúng chân lý, là người trao truyền chánh Pháp cho ta, công ơn ấy cao sâu như trời biển. Nên mới có câu hát ví von: “Thầy là con thuyền thanh lương đưa chúng con đến bờ thơm hương”. 

Thầy xuất thế gian dạy cho ta biết thế nào là chánh Pháp. Nếu người ở đời không biết lễ nghĩa sẽ thấy cuộc sống không có ý nghĩa thì người xuất gia khi không biết được chánh Pháp không khác gì người mù đi trong đêm tối không có ngày ra. Vì thế:

“Biển pháp mênh mông sức thiền khó dò
Đường trần nhiều nỗi quanh co bước phàm tình dễ lạc”.

Ân nghĩa của thầy xuất thế gian không chỉ hạn hẹp ở ơn bổn sư của mình mà còn bao hàm đến tất cả các vị thầy đã có công dạy dỗ dìu dắt ta trên con đường học đạo. Quý ngài chỉ có một mong muốn duy nhất là đem hết tâm huyết dạy dỗ chúng ta hầu mong tương lai chúng ta có đủ khả năng tiếp nối những bậc tiền bối hoằng truyền và hưng thịnh mạng mạch Phật Pháp .

Cha mẹ sanh ta ra thân năm uẩn, nhưng Thầy Tổ là người trao cho ta giới thân tuệ mạng, không có Thầy Tổ thì ai sẽ mở con mắt trí tuệ cho ta. Nhờ Thầy Tổ ta mới trở thành người có ích cho chính mình và chúng sanh. Tu hành quán chiếu phát sinh trí tuệ, thấy đúng như thật mọi vấn đề, tự lợi, lợi tha giúp đồng loại cùng nhau tu thành đúng chánh Pháp để thoát khổ, ban vui.

Bồ Tát Sĩ Đạt Ta đã thấu hiểu khổ đau sanh, già, bệnh, chết sẽ chi phối, ràng buộc chúng sanh trong luân hồi sanh tử nên quyết chí ra đi khổ nhọc tu chứng để độ thoát chúng sanh. Chúng ta là những người con Phật phải luôn luôn nhớ đến ân đức to lớn của Ngài.

“Vui thay hiếu kính mẹ
Vui thay hiếu kính cha
Vui thay kính Sa môn
Vui thay kính hiền Thánh”.
Câu 332 - Kinh Pháp Cú 23 - Phẩm Voi

Đức Phật dạy rất rõ ràng thứ lớp từ trong gia đình mở rộng ra xã hội, Ngài luôn đề cao tinh thần hiếu đạo. Cha mẹ là đấng sinh thành dưỡng dục mà ta không biết hiếu kính, tôn trọng thì làm sao quý trọng, tôn kính người khác được. Do đó mà ta phải biết hiếu kính cha mẹ trước rồi mới hiếu kính các bậc hiền Thánh, vậy mới xứng đáng là một Phật tử chân chánh.

Tham khảo:

• Thầy cô giáo chính là người mang tâm hạnh Bồ Tát
• 5 món quà ý nghĩa tri ân thầy cô nhân ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11
• Lược sử sơ tổ Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử - Phật hoàng Trần Nhân Tông